Het vrouwelijke en het mannelijke

De basis van deze tekst is het onderscheid tussen enerzijds de vrouw en de man en anderzijds het vrouwelijke en het mannelijke. Het is heel belangrijk om dit onderscheid te maken. (1)

Grote vooruitzichten

"De plaats van de vrouw in de wereld zal moeten worden erkend. In de afgelopen cycli of eeuwen was de mensheid niet in evenwicht. Dat is heel duidelijk. De vrouw moet nog haar juiste rol op het wereldtoneel worden toebedeeld. ...
De vrouw zal haar juiste en eervolle plaats worden gegeven. Men zal zien dat de vrouw het vomlaakte complement is van de man." (2)

Jin en jang

Uit het Oosten leren we dat we in evenwicht zijn als er een zeker evenwicht is tussen jin en jang. In onze westerse wereld is dit evenwicht ver te zoeken.
Voor mezelf heb ik eens een korte proef gedaan: welke keuzes maakt de doorsnee-westerling? (3)

	keuze tussen	westerse keuze	jin / jang	toelichting
1	mannelijk of vrouwelijk	mannelijk	jang
2	innerlijk of uiterlijk	uiterlijk	jang	*
3	exoterisch of esoterisch	exoterisch	jang	*
4	wegwerp of recyclage	wegwerp	jang
5	rechtlijnig of cirkelvormig	rechtlijnig	jang
6	slim of wijs	slim	jang	*
7	welvaart of welzijn	welvaart	jang	*
8	'economie' of duurzame ontwikkeling	'economie'	jang	*
9	kwantiteit of kwaliteit	kwantiteit	jang	*
10	hyperactief of oververmoeid	hyperactief	jang	*

Eerlijk gezegd was ik zelf wat verrast van het resultaat van deze korte proef. Dat onze westerse samenleving overwegend jang is, dat is wel duidelijk, maar zo extreem had ik het ook niet verwacht.
Kort samengevat:

De Rooms, streepje, Katholieke Kerk

Verboden geschiedenis

De Rooms-Katholieke Kerk. Al eens afgevraagd waarvoor het streepje tussen Rooms en Katholiek staat? Aan de Rooms-Katholieken moet je niet vragen, want zij kennen hun eigen geschiedenis niet (4). Eigenlijk zou ik hier een brok geschiedenisles moeten geven, maar daar ben ik niet goed in en dit is ook niet het doel van deze website. Anderzijds is de Rooms-Katholieke visie meer dan anderhalf millennium bepalend geweest voor wat betreft de verhouding tussen vrouw en man en tussen het vrouwelijke en het mannelijke, en kan ze hier dan ook niet achterwege blijven. En aangezien zowat niemand deze geschiedenis kent, dan toch maar wat geschiedenisles; een kort stukje, met een aantal bronnen erbij voor wie hier meer over wil weten (5).

Eersterangs en tweederangs

Het mannelijke is in onze westerse samenleving eersterangs, dit terwijl het vrouwelijke tweederangs is (6). Hierin komt gelukkig wat verandering.

Een eerste gevolg van deze ongelijkheid in waardering is dat de vrouw onderdanig dient te zijn aan de man, en dat de man zich mannelijk dient te gedragen. Deze opvatting is achter de rug, de emancipatie van de vrouw is - vrij goed - gerealiseerd.

Het tweede gevolg is dat de doorsnee-mens niet eens het onderscheid kent tussen vrouw-man en het vrouwelijke - het mannelijke. Het is trouwens pas begin de 20-ste eeuw dat Jung dit onderscheid terug aan bod bracht.
Het zoeken naar intern evenwicht tussen het vrouwelijke en het mannelijke (zowel bij de vrouw als bij de man) staat nog in zijn kinderschoenen.

Een derde gevolg is dat onze westerse maatschappij sterk mannelijk georiënteerd is, wat geleid heeft tot een vergaande ontworteling van onze samenleving (7).

Onze maatschappij zou er totaal anders uitzien indien er evenwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke zou zijn. In dit verband was er in en rond de tweede en derde eeuw van onze jaartelling een kantelpunt, maar uiteindelijk heeft de ongelijkheid het gehaald (8).
Ongelijkwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke staat haaks op de geest van de 21-ste eeuw. Hier zal - goedschiks of kwaadschiks - verandering in komen.

De verpleegster en de chirurg

Het beroep van verpleegster is een vrouwelijk beroep , terwijl dit van chirurg mannelijk is. Dit lijkt mij correct te zijn.
Er dient wel opgemerkt te worden dat een vrouwelijk beroep niet noodzakelijk door vrouwen uitgeoefend wordt, en een mannelijk beroep door mannen. Persoonlijk vind ik het normaal dat een mens gedurende zijn actieve loopbaan een aantal vrouwelijke en een aantal mannelijke jobs op zich neemt.
De "gestroomlijnde carrière", een typisch mannelijk en typisch Westers fenomeen, lijkt mij tegennatuurlijk en komt de mens in zijn mens-zijn niet ten goede. Het is een gevolg van het denken (mannelijk), dit zonder vrouwelijke "tegenpool".

Dat er vrouwelijke en mannelijke beroepen bestaan, daar is niets mis mee. Het loopt wel ernstig fout wanneer het om waardering gaat. Het mannelijke is eersterangs, terwijl het vrouwelijke tweederangs is. Een gevolg hiervan is dat mannelijke beroepen, zowel financieel als wat maatschappelijk aanzien betreft, hoger gewaardeerd worden. Dit is totaal fout.

Het verschil in waardering tussen vrouwelijke en mannelijke beroepen heeft vrij verstrekkende gevolgen voor zowel vrouwen, mannen als kinderen.
Over de vrouwen en mannen zo dadelijk meer. De dagdagelijkse opvoeding van de kinderen is voornamelijk een vrouwelijk aspect, dus - aldus onze westerse cultuur - én minderwaardig, én uit te voeren door vrouwen. Opvoeding is in termen van onze prestatiemaatschappij van ondergeschikt belang. Waarmee zijn we bezig?

Hoe is het gesteld met onze verpleegster? En met onze chirurg? Onze verpleegster heeft gekozen voor een beroep waar dienstbaarheid centraal staat. In vele gevallen heeft ze fout gekozen: een ziekenhuis is meer en meer bandwerk waarbij het verplegend personeel nauwelijks of geen tijd meer heeft voor dienstbaarheid. Het vrouwelijk dienende wordt niet alleen ondergewaardeerd, het wordt nog eens uitgehold ook.
Hier is nog flink wat werk voor de boeg. Centraal hierbij staat de gelijke waardering voor het vrouwelijke op zich. Slechts wanneer ingezien wordt dat dienende taken, zoals verpleging, zoals opvoeding van kinderen, en nog zovele andere, evenwaardig zijn, slechts dan komt er verandering: eerst een mentaliteitsverandering en daarna een echte kentering.
En onze chirurg? Hoe stelt hij het? In zijn fabriek die ziekenhuis heet, moet hij vaak onverantwoord veel uren kloppen en zowat permanent beschikbaar zijn. Hij heeft een heel goed aanzien, en wie dit laat welgevallen kan zijn ego flink laten opblazen. Met de komst van vrouwelijke chirurgen kan hier wel wat meer evenwicht in komen.

Een ander aspect van het ziekenhuiswezen dat ook met het vrouwelijke en het mannelijke te maken heeft, is dit van de menselijke aspecten van de genezing enerzijds (vrouwelijk) en de hoogtechnologische apparaten anderzijds (mannelijk). Er is een tendens bezig waarbij het technologische extreme vormen aanneemt, hierdoor onbetaalbaar wordt, en uiteindelijk de volksgezondheid ondermijnt.

Hoe kan het anders? Wanneer er een groter evenwicht komt tussen het vrouwelijke en het mannelijke zullen onze verpleegster en onze chirurg in de eerste plaats mens zijn, mensen die een bepaald beroep uitoefenen dat ze graag doen, en dit aan een normaal tempo.

Uiteraard gaat het niet alleen over de verpleegster en de chirug. Enkele andere (pas gestart):

Goed, beter, slecht

In de oude culturen bestond nog "de weg van het midden". Momenteel wil iedereen opvallen. En hoe val je op? Door anders te doen dan anderen, en liefst zo extreem mogelijk. Dit heeft dan wel tot gevolg dat deze personen hun eigen centrum verlaten en dan ook van zichzelf vervreemden.
Val je hierdoor op? Aan dergelijke nonsens besteed ik geen aandacht. Mensen die zich goed in hun vel voelen weten beter. Ook hier groeien we naar evenwicht en laten we het extremisme voor wat het waard is.

Immanentie en transcendentie

Immanentie * is naar binnen gericht, en is dan ook vrouwelijk van aard. Immanentie zoekt de Ene, het Goddelijke, of hoe je het ook noemt, binnen in zichzelf.
Transcendentie echter is naar buiten gericht, en is dan ook mannelijk van aard. God staat boven en buiten de wereld.

Het komt me voor dat transcendentie en immanentie als "paren van tegengestelden" * één geheel vormen. Beiden lijken mij evenwaardig. Veel meer heb ik hier niet over te zeggen, want bij transcendentie kan ik (momenteel althans) niet bij.
In het Thomasevangelie * (logion 3) staat:

Jezus heeft gezegd: Indien zij die u leiden u zeggen: ziet, het Rijk is in de hemel, dan zullen de vogels van de hemel u vóór zijn; indien zij u zeggen: ziet, het is in de zee, dan zullen de vissen u vóór zijn. Maar het Rijk, het is het binnenste en het is het buitenste van u. Wanneer gij uzelf zult kennen dan zult gij gekend zijn en zult gij weten dat gijzelf de zonen van de levende Vader zijt. Maar indien gij uzelf niet kent, dan zijt gij in armoede en gijzelf zijt armoede.

De huidige tijdsgeest is duidelijk naar binnen gericht. Het is dan ook een tijdsgeest van inkeer, van meditatie, van stilte, en zo meer. Deze tijdsgeest zal zich uiteraard gaan doorzetten, wat momenteel aan de gang is.

Het lijkt mij compleet fout te zijn om transcendentie hoger te plaatsen dan immanentie, wat in nogal wat godsdiensten het geval is.
Deze ongelijkwaardigheid in waardering is ergens evident: transcendentie is gekoppeld aan het mannelijke terwijl immanentie bij het vrouwelijke hoort. Godsdiensten die het vrouwelijke als tweederangs aanzien, beschouwen dan ook immanentie als tweederangs.

En ook nog dit: transcendentie kan als machtig wapen misbruikt worden. Dit gaat aldus: God is onbereikbaar, de mens is nietig. "Bedenk dat gij van stof zijt en tot stof zult wederkeren", de mens is nietig, maar ... er is hoop, de Kerk kan bemiddelen.
De Kerk maakt zichzich aldus onmisbaar. Eeuwen lang kwamen daar nog machtspelletjes zoals zonde, doodzonde, de ban van de Kerk, seksualiteit als taboe, heksenverbrandingen en noem maar op, bij. Transcendentie komt een machtinstituut goed uit. Iemand als Karl Marx had dit goed begrepen toen hij zei:

Immanentie kan door macht veel minder misbruikt worden. Bij immanentie heeft de mens de goddelijke vonk in zich zelf, en heeft dan ook geen bemiddeling nodig. De leerling leert de spirituele wetten met behulp van spirituele leraren, dit op basis van inzicht (en niet op basis van gezag).

Parallellen tussen het oude China en de eerste eeuwen Christendom

Er zijn vrij diepgaande gelijkenissen tussen de levensbeschouwingen in het oude China en deze bij de aanvang van het Christendom.
In het oude China was er enerzijds het strenge Confusianisme * en anderzijds het veel mildere Taoïsme *.
Bij de aanvang van het Christendom was er enerzijds het vrij orthodoxe Katholicisme (11) en anderzijds het veel bredere Gnostische Christendom *.
Het Confusianisme en het Katholicisme stonden vrij vijandig tegenover het vrouwelijke, dit terwijl het Taoïsme en het Gnostische Christendom gelijkwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke kenden, waarbij het Taoïsme zelfs lichtjes naar het vrouwelijke overheld.

Tot slot

Jezus zei hun:
Als ge van twee één zult maken ...
het mannelijke en het vrouwelijke tot één maken ...
dan zult gij het Rijk binnengaan. (12)

(1) Hieromtrent de tekst "Vrouw-man en het vrouwelijke - het mannelijke" *.

(2) Uit: "De Goddelijke Moeder: Het mysterie van het vrouwelijke" * van White Eagle *

(3) Dit is een behoorlijk oppervlakkig overzicht. Wellicht bestaan hierover grondige onderzoeken.

(4) Vele mensen weten dit, maar het is taboe om dit zo expliciet te zeggen. Let wel, het gaat hier niet over de vrouw, maar over het vrouwelijke (zie: "Vrouw-man en het vrouwelijke - het mannelijke").

(5) Meer hierover in de tekst "De ontworteling van de Westerse samenleving" *.

(6) Dit is zo fundamenteel dat het tot de basiskennis van de geschiedenis zou moeten behoren, maar integendeel ongeveer niemand heeft hier weet van.
Meer hierover in het hoofdstuk "De Rooms, streepje, Katholieke Kerk".

(7) Meer hierover in de tekst "Ode aan de 4" (op 1/08/07 nog niet gepubliceerd).

(8) Volgens nogal wat bronnen is het "Godsdienst is opium van het volk" en niet "voor het volk".

(9) Fragment uit logion 22 van het Thomasevangelie. *

(10) De naam "Katholicisme" bestond toen wel nog niet.